Skrímslið
CCF 90 Ba
TSB E 113
1 Tað var um ein halgan dag,
man meg rætt um minna,
bóndin fór á skógvin burt
epli og aldin finna.
Vinturin líður, summarið kemur,
jørðin gerst so blíða,
grør so fagurt aldin undir líða.
2 Tað dregur at tí myrka æli,
sólin líður á fjalli,
bóndin vildi fegin og fúsur
heima verið til halla.
3 Tað dregur at tí myrka æli,
dagurin leið at kveldi,
bóndin vildi fegin og fúsur
heima verið í veldi.
4 Tað lættir í tað myrka ælið,
lýsir um leið so langa,
bóndin sá á skógnum skrímslið
mikið mót sær ganga.
5 Skrímslið kom úr jørðini upp
mikið um Óðins evni,
tigultalv í hendi ber
og beint á bóndan stevnir.
6 Búgvið talv í hendi bar
av hvíta elfinbeini,
so vóru teir terningar
av reyðargulli reina.
7 Risin so til orða tekur,
ríkur av trølskum alvi:
“Setist niður, søtin mín,
vit leikum títt við talvi!”
8 Bóndin svaraði og segði nei:
“Tað man ei so vera,
eg havi ikki lært at leika talv
ella nakra skemtan gera.”
9 “Tú manst ljóta at leika talv,”
segði tann tussin harði,
“kosta skal høvur mítt ella títt,
men hvørki góðs ei garðar.”
10 Bóndin dvaldist ei leingi tá,
hann fann upp á tey ráð,
hann dregur upp á seg sigurhandskar,
sigur mundi hann fá.
11 Bóndin læt tá leika talv,
tóast hann treyður vildi,
so fell teirra fundi at,
at hann fekk sigur í skildri.
12 Teir telva títt, teir telva dátt,
hvørki um góðs ei garðar,
risin tapti lív og lund,
høvur og heysin harða.
13 “Í talvi hevur tú vunnið meg
og man væl av gávum rósa,
lova nú mær at loysa lív,
sum sjálvur tú vilt kjósa!”
14 “Lovi eg tær at loysa lív,
tá flyt mær fram í fyrsta
virtur og vín og *aldinsvín
og alt tað, ið lív kann lysta!
15 Tú skalt mær til hallar føra
breiða borg og langa,
bæði við virtur og víngarðar,
alla ævi standa.
16 Har skal gólv á grundum vera
av hvítum marmorasteini,
rævur av seigum syprisvið,
veggir av fílabeini.
17 Har skal gólv á grundum vera,
tigulstein sum tinna,
takið takt við blýggið blátt,
tað besta sum man kann finna.
18 Har skulu seggja seingir síggjast,
gjørdar við gólvið niðri,
bæði við brá og bragdar á,
fullar av penings virði.
19 Har skulu seggja seingir síggjast,
av dýrum dúni full,
síðan alt við purpurklæði
og reina reyðargull.
20 Har skal kelda kurtalig,
góðan grip skal kalla,
full við dýrar drykkir tá,
vítt um vørild alla.
21 Har skal kelda kurtalig
víðar ævir renna,
har skal eingin livandi
til sótt ella sjúkdóm kenna.
22 Har skal eingin sjúkur vera,
fyrr enn sjálvur lystir at doy,
ella eg høggi høvur av tær
sum ein hund til hoy.
23 Har skal eingin sjúkur vera,
fyrr enn sjálvur lystir at velja,
ella eg høggi høvur av tær
sum ein hund til heljar.
24 Har skal bæði matur og drekka
flytast fram at borði!”
Risin vil ikki láta lív,
hann játtar í hvørjum orði.
25 Bóndin fagnar brúður blítt,
hann kemur heim á kveldi:
“Vænta man eg virði mítt
vaksa brátt í veldi.”
26 Bóndans kona til orða tekur,
tók so sárt at gráta:
“So man skrímslið skiljast við teg,
tú manst lívið láta.”
27 Bóndin sovnar alvæl fast,
blítt á brúðar armi,
risin sankar gullið saman
troyttur og tungur av harmi.
28 Skrímslið fór bæði um sjógv og sand,
dalir og førslu fjøll,
hann flutti borg í bóndans garð
við góðs og gripum øll.
29 Hann mundi honum til hallar føra,
tað var í tað fyrsta,
virtur og vín og *aldinsvín,
alt ið lív kundi lysta.
30 Hann mundi honum [til] hallar føra
breiða borg og langa,
bæði við virtur og víngarðar
alla ævi standa.
31 Har mundi gólv á grundum vera
av hvítum marmorsteini,
rævur av seigum *syprisvið,
veggir av fílabeini.
32 Har mundi gólv á grundum vera,
tigulstein sum tinna,
takið takt við blýggið blátt,
tað besta hann kundi finna.
33 Har mundu seggja seingir síggjast,
gjørdar við gólvi niðri,
bæði við brá og bragdar á,
fullar av feniksfiðri.
34 Har mundu seggja seingir síggjast,
av dýrum dúni full,
síðan alt við purpurklæði,
reina reyðargull.
35 Har mundi kelda kurtalig
vítt um vegir renna,
har mundi eingin livandi
til sótt ei sjúkdóm kenna.
36 Har mundi kelda kurtalig,
góðan grip skal kalla,
full við dýrar drykkir tá,
vítt um vørild alla.
37 Har mundi bæði matur og drekka
flyta seg fram á borð,
risin vildi ei láta lív,
hann helt væl síni orð.
38 Bóndin kemur út árla morgun
glaður for uttan vanda,
hann sær eina stóra borg
for sínum durum standa.
39 Bóndin kemur út árla morgun,
sær seg einki á meini,
risin treiv um hansara lær,
hann klóraði hann inn at beini.
40 Bóndin kemur út árla morgun
alt for uttan sút,
risin treiv í hansara kvið,
at indrini hingu út.
41 Bóndin liggur á grønum vølli,
mestur er hann deyður,
teir studdu hann inn í borgina,
hann kendi tá ei til neyð.
42 Bóndin heilsaði brúður blítt,
tá hann kom heim á kveldi,
tað eru kongar tíggju og tólv,
minni hava makt og veldi.
43 Bóndin er bæði fegin og blíður,
mildur av gævulíki,
tað eru kongar tíggju ella tólv,
minni hava ráð og ríki.
44 Bóndans kona er búgvin við barn,
skrúður og skarlak reyð:
“Eg eri tí rædd av risans ráðum,
hann troyggjar á bóndans deyð.”
45 Bóndin hevur alt, ið lív kann lysta,
bæði úti og inni;
troytast man nú tunga mín,
eg skemti ei longur á sinni.
Vinturin líður, summarið kemur,
jørðin gerst so blíða,
grør so fagurt aldin undir líða.
CCF 90 Ba
TSB E 113
Handrit: Hentzasavnið. Ny Kgl. Saml. 1954, 4to. nr. 4, s. 40.
Útgávur:
. Hentzasavn – kvæðasavnið hjá Jóannesi í Króki frá 1819. Eivind Weyhe legði útgávuna til rættis og skrivaði inngang, 2011 s. 135
2. Føroya kvæði (Christian Matras greiddi til útgávu, 1945) Band III, Teil 2, s. 369
3. Føroya kvæði (Inngangur og úrtøk eftir Dánjal Niclasen, 2001) 19. bind, s. 66
Heimild: Úr Sandoy: Símun Danielsen (1793-1874), Sandi 1822